W Sudole k. Ostrowca Świętokrzyskiego znajduje się niezwykłe miejsce – Muzeum Archeologiczne i Rezerwat Krzemionki. Dzięki ekspozycji muzealnej i trasie turystycznej (a w szczególności jej podziemnej części), zwiedzimy tu świat prehistorycznych górników, zrozumiesz fenomen Krzemionek i zobaczysz, jak krzemień prezentuje się w naturze.

W okresie neolitu i we wczesnej epoce brązu działały tu kopalnie krzemienia pasiastego. Z punktu widzenia geologii krzemień jest krzemionkową skała osadową pochodzenia chemicznego lub biochemicznego, składającą się głównie z opalu, z domieszką chalcedonu i kwarcu.

Wiadomo, że krzemień pasiasty tworzył się około 155 milionów lat temu (a więc w epoce późnej jury), kiedy to obszar dzisiejszego województwa świętokrzyskiego zalewało ciepłe, płytkie morze.

Tam, gdzie dziś są Krzemionki, istniała płycizna morska, w której tworzyły się osady wapienne. W tym płytkomorskim środowisku wytrącała się krzemionka, która mogła gromadzić się między innymi w obrębie nor wydrążonych przez drobne, podobne nieco do współczesnych krewetek, skorupiaki.

Z czasem przypominające żel osady traciły wodę i zmieniały się w twardą skałę, czyli krzemień. Dziś wędrując podziemną trasą turystyczną można zobaczyć charakterystyczne buły krzemienne, których rozmieszczenie nawiązuje do przebiegu nor jurajskich skorupiaków.  

Na ziemiach polskich w epoce kamienia największą rolę, jako surowiec do wyrobu narzędzi i broni odgrywały różne rodzaje krzemienia. W epoce kamienia ludzie wynaleźli wiele technik obróbki krzemienia. Najstarsze narzędzia z czasów dolnego paleolitu powstawały poprzez odbicie kilku odłupków od surowego otoczaka. Później pojawiły się przypominające kształtem migdał pięściaki – uniwersalne narzędzia służące do piłowania, skrobania, kłucia, cięcia, a nawet do kopania w ziemi. W górnym paleolicie liczba rodzajów wykonywanych przez człowieka narzędzi kamiennych wzrosła. Szczególnie często używano narzędzi wiórowych, pojawiły się też małe narzędzia krzemienne zwane mikrolitami.

Krzemionki najpierw zostały uznane w 1994 roku za Pomnik Historii, następnie wraz z polami górniczymi Borownia i Korycizna oraz prehistoryczną osadą górniczą na wzgórzu Gawroniec w Ćmielowie, tworzącymi wspólnie Krzemionkowski Region Prehistorycznego Górnictwa Krzemienia Pasiastego, zostały wpisane w 2019 roku na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO.

Polecamy 

turystykabezgranic