Dambulla  jest to duże miasto w dystrykcie Matale, w centralnej prowincji na Sri Lance. Jest położone 148 km na północny wschód od Kolombo i 72 km na północ od Kandy.

Głównymi atrakcjami tego obszaru jest największy i najlepiej zachowany kompleks świątyń jaskiniowych na Sri Lance, które od 1991 roku są światowym dziedzictwem UNESCO. Sięga on pierwszego wieku p.n.e. Wieże skalne sięgają prawie 160 metrów i górują nad otaczającymi równinami. Do jaskiń można dotrzeć wzdłuż delikatnego zbocza skały Dambulla, z której roztaczają się panoramiczne widoki na okoliczne płaskie tereny, a o 19 km oddalona jest stąd twierdza skalna Sigiriya.

W okolicy Dambulla znajduje się ponad 80 zachowanych jaskiń. Jednak dla turystów główną atrakcją jest 5 jaskiń znajdujących się tu pod ogromną wysadzaną skałą. Jaskinia nr 1 Deva Raja Viharaya, jaskinia nr 2 Maha Raja Viharaya, jaskinia nr 3 Maha Alut Viharaya i jaskinia nr 4 Paschima Viharaya. Jaskinia nr 5 (ostatnia w kolejności) nie ma wartości historycznej, ponieważ została zrobiona w drugiej dekadzie tego stulecia. Wszystkie inne jaskinie zawierają posągi i obrazy reprezentujące różne epoki. Wybrane obrazy Dambulli uważane są przez niektórych znawców sztuki za pochodzące z VIII n.e.  Nie jest to jednak udowodnione. Dla wyznawców buddyzmu staranne badanie obrazów Dambulli może zapewnić wiele materiałów źródłowych dotyczących jego historii.

Jaskinie, zbudowane u podstawy 150-metrowej skały w Anuradhapura (I w pne do 993 AD) i czasy Polonnaruwa (1073 do 1250), są zdecydowanie najbardziej imponujące wśród wielu znalezionych jaskiń na Sri Lance. Wszystkie te jaskinie pełne są posągów i obrazów Buddy i różnych postaci związanych z Buddyjskim Zakonem lub historią Sri Lanki. W sumie znajdują się tu 153 obrazy Buddy, 3 posągi królów Sri Lanki i 4 posągi boga i bogini (w tym 2 posągi bogów hinduistycznych Wisznu i Ganesha). Malowidła zajmują powierzchnię ponad 2100 m². Sufity są pomalowane skomplikowanymi wzorami obrazów religijnych na skale. Malowidła na ścianach przedstawiają np. kuszenie Buddy przez demona Mara i pierwsze kazanie Buddy.  

Największa jaskinia mierzy około 52 metry od wschodu na zachód, a 23 metry od wejścia do tyłu. Ta wspaniała jaskinia ma 7 metrów wysokości w najwyższym punkcie. Znajdują sie tu zarówno hinduskie bóstwa, jak również królowie Valagamba i Nissankamalla, oraz Ananda - najbardziej oddany uczeń Buddy.

Klasztor Jaskinia Dambulla nadal funkcjonuje i pozostaje najlepiej zachowanym starożytnym budynkiem na Sri Lance. Kompleks ten pochodzi z trzeciego i drugiego wieku pne, kiedy to było już był uznany za jeden z największych i najważniejszych klasztorów. Zgodnie z tradycją to Valagamba z Anuradhapury (król Anuradhapury Królestwa Sri Lanki) przekształcił jaskinie w świątynię w pierwszym wieku p.n.e. Wygnany z Anuradhapury szukał tu schronienia przed południowymi indyjskimi uzurpatorami przez prawie 15 lat. Po odzyskaniu stolicy król zbudował tu z wdzięczności świątynię. Do XI wieku jaskinie stały się ważnym ośrodkiem religijnym i pozostają nim nadal. Nissanka Malla z Polonnaruwa (znany również jako Kirti Nissaka i Kalinga Lokesvara był królem Sri Lanki w latach 1187 do 1196) pozłocił jaskinie i dodał około 70 posągów Buddy w 1190 roku. W XVIII wieku Królestwo Kandy dokonało renowacji jaskiń.

Świątynia Dambulla pozostaje aktywnym centrum rytualnym, jednak każda próba renowacji jaskiń, tak aby były bardziej dostępne dla pielgrzymów powinna zgodna ze statusem światowego dziedzictwa UNESCO. Dotyczy to np. renowacji chodników w kompleksie i instalacji nowoczesnego oświetlenia.